Σύσκεψη για τη διαχείριση των αστικών λυμάτων των οικισμών Αρτέμιδας και Ραφήνας

Ευρεία σύσκεψη με θέμα τη διαχείριση των αστικών λυμάτων των οικισμών Αρτέμιδας και Ραφήνας στην Ανατολική Αττική, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23/1 στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από πρόσκληση του αρμόδιου Υπουργού Αναπληρωτή κ. Σταύρου Καλαφάτη, με τη συμμετοχή του Περιφερειάρχη Αττικής κ. Γ. Σγουρού, του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων κ. Κ. Τριάντη, του Γενικού Διευθυντή της ΕΥΔΑΠ κ. Ι. Πάσσιου, του κ. Κ. Λέμα Προϊστάμενου Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Αττικής, του κ. Α. Λιάσκου Προϊστάμενου Δ/νσης Αναπτυξιακού & Προγραμματισμού Περιφέρειας Αττικής και του κ. Δ. Ξένου Ειδικού Σύμβουλου Περιφέρειας Αττικής.

Παρά τις πολυετείς προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος, η εκκρεμότητα της ορθολογικής διαχείρισης των αστικών λυμάτων σε οικισμούς της Ανατολικής Αττικής παραμένει. Εκτός από τις προφανείς επιπτώσεις για την κατάσταση των υδάτινων αποδεκτών, την επιβάρυνση του υδροφόρου ορίζοντα και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, η εκκρεμότητα αυτή εγκυμονεί πλέον και σοβαρούς δημοσιονομικούς κινδύνους.

Τον Οκτώβριο του 2007 η Ελλάδα καταδικάσθηκε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) για την ανεπαρκή κάλυψη 24 οικισμών Β’ προτεραιότητας που έπρεπε να διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων μέχρι το 2000, κατά παράβαση της Οδηγίας 91/271/ΕΕ. Μετά την καταδίκη ξεκίνησε η εφαρμογή ενός σχεδίου συμμόρφωσης, που οδήγησε στην αντιμετώπιση των υποθέσεων για την πλειοψηφία των προβληματικών οικισμών.

Για τους επτά εναπομείναντες οικισμούς που εξακολουθούν να μη διαθέτουν τις απαιτούμενες υποδομές, η Ε.Ε προχώρησε σε νέα προδικαστική διαδικασία με αποστολή Προειδοποιητικής και Συμπληρωματικής Προειδοποιητικής Επιστολής. Βάσει αυτών, εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση, η υπόθεση θα παραπεμφθεί εκ νέου στο ΔΕΚ για την καταδίκη της χώρας και την επιβολή χρηματικών προστίμων και ποινής. Σε μία τέτοια περίπτωση θα έχουν εφαρμογή τα προβλεπόμενα στο άρθρο 44 του Νόμου 4042/2012, σχετικά με τις ευθύνες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στους οικισμούς της Συμπληρωματικής Προειδοποιητικής Επιστολής συμπεριλαμβάνονται και οι οικισμοί της Αρτέμιδας και της Ραφήνας στην Ανατολική Αττική. Για τους οικισμούς αυτούς δεν υπάρχει, ακόμη και σήμερα, κοινά αποδεκτός σχεδιασμός και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του.

Ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των αστικών λυμάτων των οικισμών Ανατολικής Αττικής ξεκίνησε το 1989 από το τ. ΥΠΕΧΩΔΕ και το 1992 ανατέθηκε στην ΕΥΔΑΠ, η οποία προσδιόρισε τις οικιστικές ενότητες που θα εξυπηρετούνται από Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ). Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, το ΚΕΛ Βορείων Μεσογείων προβλεπόταν να εξυπηρετεί τους τ. Ο.Τ.Α. Ανθούσας, Γλυκών Νερών, Παλλήνης, Πικερμίου, Αρτέμιδας, Ραφήνας και τμήματα των Παιανίας, Σπάτων, Πεντέλης και Νέας Μάκρης.

Δεδομένου ότι δεν ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες διαδικασίες και τα έργα, η ΕΥΔΑΠ προχώρησε τον Ιανουάριο 2012 στην επικαιροποίηση του σχεδιασμού της για τη δυναμικότητα και τη χωροθέτηση του ΚΕΛ Βορείων Μεσογείων.

Σημειώνεται ότι, η εναλλακτική της μεταφοράς των λυμάτων των οικισμών αυτών στην Ψυτάλλεια, αποκλείστηκε για προφανείς οικονομοτεχνικούς λόγους, καθώς η δυναμικότητα της Εγκατάστασης δεν επαρκεί στο βάθος χρόνου ζωής των έργων (σχεδιασμός 40ετίας), οι υφιστάμενες υποδομές αποχέτευσης δεν έχουν τη χωρητικότητα να παραλάβουν τις πρόσθετες παροχές των λυμάτων από τις περιοχές αυτές και το κόστος μεταφοράς και συντήρησης είναι απαγορευτικό.

Ο νέος σχεδιασμός, προβλέπει πλέον την εξυπηρέτηση μόνο των οικισμών Αρτέμιδας, Ραφήνας, Σπάτων και Πικερμίου, ενώ η χωροθέτηση της εγκατάστασης συναρτάται υποχρεωτικά με την οριοθέτηση του ρέματος της Ραφήνας που βρίσκεται στην προτεινόμενη περιοχή εγκατάστασης του ΚΕΛ.

Παρά το γεγονός ότι η τμηματική οριοθέτηση του ρέματος βρίσκεται σε τελικό στάδιο, οπότε και η περιβαλλοντική αδειοδότηση θα μπορούσε να προχωρήσει με την επικαιροποίηση των στοιχείων του έργου, σημειώνεται εμπλοκή στην προώθηση των απαιτούμενων ενεργειών, η οποία οφείλεται στη μη ξεκάθαρη συναίνεση των Δήμων Σπάτων – Αρτέμιδας και ιδιαίτερα του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου (υπ’ αρ. 9691 /17-10-2012 έγγραφο του Δήμου Σπάτων – Αρτέμιδας, υπ΄ αρ. 33889/17-10-2012 έγγραφο του Δήμου Ραφήνας –Πικερμίου).

Συνεπώς, πρέπει άμεσα να διασφαλισθούν συναίνεση και συνεργασία για την ταχύτατη υλοποίηση των παραπάνω έργων, προκειμένου να αντιμετωπισθεί οριστικά η επαπειλούμενη νέα καταδίκη και να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι του ΕΣΠΑ.

Τα παραπάνω, αποτελούν τα δεδομένα στα οποία έχουν συμφωνήσει οι συναρμόδιες Ελληνικές αρχές προκειμένου να προγραμματισθούν οι περαιτέρω απαιτούμενες ενέργειες. Οποιοσδήποτε φορέας υποστηρίζει εναλλακτικές μεθόδους διευθέτησης, καλείται να προτείνει, άμεσα και τεκμηριωμένα, οριστική και βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση του εν λόγω θέματος, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη τις συνέπειες για τους πολίτες της περιοχής και τις επιπτώσεις για τη χώρα από την επιβολή προστίμου, στην παρούσα μάλιστα συγκυρία.